Co oznacza dla przedsiębiorcy ustawa o sygnalistach?

Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów zaczęła obowiązywać od 25 września 2024 r.

Oznacza to obowiązek dla dużej liczby podmiotów wdrożenia wewnętrznych procedur dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych, zwanych procedurą zgłoszeń wewnętrznych.

Kogo dotyczy?

Obowiązek ten dotyczy podmiotów, na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób. Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia (czyli pracownicy tymczasowi, umowy zlecenia, umowy B2B, członkowie zarządu, prokurenci, praktykanci).

O czym jest ustawa?

Ustawa o sygnalistach, ma na celu ochronę osób, które decydują się na ujawnienie nieprawidłowości, przestępstw lub innych naruszeń prawa w miejscu pracy. Sygnalistą może być każda osoba fizyczna, która w kontekście swojej pracy, niezależnie od jej formy, uzyskała informacje o naruszeniu prawa. Sygnaliści mogą przyczynić się do ujawnienia przypadków korupcji, oszustw finansowych, naruszeń prawa pracy, RODO, ochrony środowiska, a także innych działań niezgodnych z przepisami prawa.

Czyli co to wszystko znaczy dla przedsiębiorcy?

Jak zwykle dodatkowe obowiązki w postaci:

• Wdrożenie wewnętrznych procedur dokonywania zgłoszeń

Procedura musi określać m.in. sposób zgłaszania, osobę upoważnioną do przyjmowania zgłoszeń, terminy przekazywania informacji zwrotnej, system zachęt do korzystania z procedur wewnętrznych.

• Ustanowienie wewnętrznych kanałów zgłoszeń

Należy ustanowić w przedsiębiorstwie wewnętrzne kanały zgłaszania naruszeń. Kanały te powinny być łatwo dostępne, bezpieczne i zapewniać poufność. Zgłoszenia można przyjmować:
a) ustnie, w tym telefoniczne
b) za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej
c) podczas bezpośredniego spotkania –
d) pisemnie.

• Zakaz represji wobec sygnalistów

Przedsiębiorcy nie będą mogli stosować wobec sygnalistów działań takich jak:
• wypowiedzenie lub nieodnowienie umowy o pracę,
• stosowanie mobbingu, dyskryminacji, zastraszania czy wykluczenia, obniżenia wynagrodzenia,
• pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych korzyści pracowniczych,
• przeniesienie na niższe stanowisko
• wstrzymanie udziału w szkoleniach lub utrudnianie możliwości podnoszenia kwalifikacji.
Sygnalista podlega ochronie od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, o ile miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.
W razie złamania zakazu represji sygnalista będzie mógł ubiegać się o odszkodowanie.

Ustawa o sygnalistach stanowi dalszy etap wprowadzania przepisów o odpowiedzialnym i etycznym biznesie. Pomaga w identyfikacji i eliminacji nieprawidłowości, chroniąc przedsiębiorstwo przed ewentualnymi szkodami.