Odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych (dalej: „Odsetki”) to forma odsetek stosowana między przedsiębiorcami. Zasady i warunki ich naliczania reguluje ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych z dnia 8.03.2013 r.

W jakich sytuacjach można zatem naliczyć Odsetki?

Odsetki przysługują w przypadku, gdy:

1. transakcja ma charakter handlowy, czyli dotyczy odpłatnej dostawy towarów lub świadczenia usług pomiędzy firmami lub firmą a podmiotem publicznym,
2. doszło do opóźnienia w płatności, czyli należność nie została uregulowana w terminie określonym w umowie lub wynikającym z przepisów (termin płatności upłynął, a zapłata nie została dokonana).

Jeżeli stroną umowy jest podmiot publiczny (np. urząd, szpital, uczelnia), zasady naliczania odsetek są szczególnie chronione – niezależnie od zapisów umownych.
Co istotne Odsetki naliczane są automatycznie, gdy kontrahent nie zapłaci w ustalonym terminie i to bez potrzeby uprzedniego wezwania do zapłaty.
Można zatem powiedzieć, że Odsetki są rodzajem ochrony wierzyciela poprzez mobilizację dłużnika do terminowej zapłaty.

Jaka jest ich wysokość?

Od dnia 1 lipca 2025 roku obowiązują następujące stawki odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych:

1. 13,25% w skali roku – dla transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym.
2. 15,25% w skali roku – dla transakcji handlowych, w których dłużnikiem nie jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym.

Czego jeszcze może domagać się wierzyciel?

Oprócz Odsetek wierzycielowi przysługuje także rekompensata za koszty odzyskiwania należności, której wysokość zależy od kwoty dochodzonej wierzytelności.
Wysokość tej rekompensaty wynosi:
1) 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
2) 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
3) 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

Kwota rekompensaty jest ustalana na podstawie średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się
wymagalne.

Wierzycielowi przysługuje od dłużnika ww. rekompensata od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, przy czym nie jest konieczne uprzednie wzywanie dłużnika do spłaty.
Co ważne rekompensata za koszty odzyskiwania należności przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazania, że koszty te zostały poniesione.
Jak zatem widać wysokość Odsetek wpływa bezpośrednio na koszty wierzyciela związane z nieterminowymi płatnościami kontrahentów.
Odsetki mogą być wykorzystywane jako narzędzie mobilizujące dłużnika do szybszego regulowania należności.

W praktyce są najczęściej naliczane w notach obciążeniowych wobec kontrahentów i wnioskowane w pozwach o zapłatę.
Zapewne warto o nich pamiętać i umiejętnie je stosować.

W razie pytań zapraszam do kontaktu.