Zakaz konkurencji stanowi zobowiązanie/powinność jednej ze stron (zleceniobiorcy/Wykonawcy) do powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec drugiej strony. Może być zastrzeżony w umowie zlecenia i w umowie B2B. Podkreślić trzeba, że zakaz konkurencji w umowie zlecenia/B2B to nie to samo co zakaz konkurencji w umowie o pracę. Zakaz konkurencji w umowie o pracę jest rygorystycznie
regulowany przepisami Kodeksu pracy.

W umowie zlecenia/B2b zakaz konkurencji znajduje swoje źródło w art. 353 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny. W myśl wskazanego przepisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Czyli można wskazać, że umowa o zakazie konkurencji w ramach umowy zlecenia/B2B jest
skutecznie zastrzeżona jeżeli:

1. 1. nie narusza przepisów zawartych w ustawach,
   2. nie jest rażąco nieproporcjonalna,
   3. nie narusza zasad współżycia społecznego,
   4. została wyraźnie zaakceptowana przez obie strony umowy.

Wprowadzając zakaz konkurencji można określić czy obowiązuje on tylko w okresie łączącej strony umowy czy także przez określony czas po jej rozwiązaniu. Ale uwaga: zakaz konkurencji po ustaniu umowy nie może być tak skonstruowany aby w ogóle uniemożliwić Zleceniobiorcy/Wykonawcy prowadzenie działalności gospodarczej. Najbardziej problematycznym aspektem zakazu konkurencji po ustaniu umowy jest kwestia czy taki zakaz powinien być odpłatny (i w jakiej wysokości) czy może być nieodpłatny. W ramach umowy zlecenia sądy dopuszczają nieodpłatny zakaz konkurencji po ustaniu umowy ale pod warunkiem krótkiego terminu jego zastrzeżenia (np. 3 miesiące po rozwiązaniu umowy).

Według sądów: „Nie można bowiem uznać, aby zgodne było z zasadami współżycia społecznego zobowiązanie zleceniobiorcy do niepodejmowania działalności konkurencyjnej przez długi okres czasu po ustaniu umowy, bez jakiegokolwiek ekwiwalentu. Zamieszczenie w umowie zlecenia postanowienia zakazującego podejmowania działalności konkurencyjnej w czasie obowiązywania umowy jest dopuszczalne i nie narusza granic swobody zawierania umów wynikających z art. 353 1 k.c., jednakże za pieniężnym ekwiwalentem” (Sąd Apelacyjny w Krakowie 24.04.2019 r., I Aca 467/18).

Inaczej rzecz się przedstawia przy umowie B2B, „Sąd Apelacyjny aprobuje bowiem w tym zakresie pogląd przeważający obecnie w judykaturze, wedle którego wprowadzenie w umowie o świadczenie usług (art. 750 k.c.) klauzuli konkurencyjnej bez ekwiwalentu nie wymaga co do zasady przywoływania usprawiedliwiających ją okoliczności, zaś zastrzeżenie kary umownej za jej naruszenie, mimo braku symetrii, mieści się w granicach swobody kontraktowej i nie narusza właściwości tego stosunku prawnego ( tak S.N. w wyroku z dnia 23 maja 2013 r., IV CSK 658/12, L. oraz w wyroku z dnia 5 grudnia 2013 r., V CSK 30/13, Biuletyn SN- IC 2015 nr 7- 8 ).”(vide Wyrok SA w Białymstoku z dnia 13 września 2017 r., sygn. akt I ACa 219/17, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych).

Czyli w umowach B2B zakaz konkurencji po ustaniu umowy może być nieodpłatny. Czyli, skutecznie zakazu konkurencji wymaga rozróżnienia rodzaju umowy, w której ma być umieszczona, określenia zakresu zakazu, okresu trwania, zakresu podmiotowego i terytorialnego, sankcji za jego przekroczenie oraz ewentualnej odpłatności. W ramach swoje praktyki służę pomocą i doradztwem w ww. zakresie.